Zgodnie z danymi podawanymi przez polski rząd udary mózgu są trzecią – po chorobach serca i nowotworach – przyczyną śmierci i pierwszą przyczyną trwałej niepełnosprawności wśród osób dorosłych. Ze względu na to, że prawdopodobieństwo wystąpienia udaru wzrasta wraz z wiekiem, opiekując się osobą dorosłą musimy liczyć się z tym, że podopieczny może doznać udaru. Jak przebiega udar u starszej osoby i czym się różni udar od wylewu? Niezbędne informacje na ten temat zawarliśmy w dzisiejszym artykule.
Udar a wylew – czym się różni?
Przede wszystkim należy wyjaśnić, że zarówno udar, jak i wylew to określenia dotyczące zbioru objawów neurologicznych, które wywołane są przez zaburzenia ukrwienia tkanki mózgowej. Podczas udaru, wskutek braku dopływu krwi do tkanki mózgowej, dochodzi do obumarcia części tego narządu. Ze względu na mechanizm udaru wyróżnia się udar niedokrwienny oraz krwotoczny.
Udar u osoby starszej
To, co powszechnie nazywamy udarem, jest w rzeczywistości udarem niedokrwiennym, który stanowi około 80% wszystkich przypadków udarów. Udar niedokrwienny ma miejsce wtedy, gdy tętnica, poprzez którą dociera krew do konkretnej części mózgu, staje się niedrożna – w takich okolicznościach ów obszar mózgu nie otrzymuje krwi lub otrzymuje jej zbyt małą ilość, co skutkuje jego obumarciem.
Najczęstszą przyczyną udaru niedokrwiennego jest miażdżyca, która skutkuje odkładaniem się blaszek miażdżycowych w tętnicach i ich stopniowym narastaniem, co skutkuje zwężeniem światła tętnicy. Udar niedokrwienny u starszej osoby może też być spowodowany zatorem powstałym na skutek zatkania tętnicy skrzepliną.
Lekki udar – objawy
Wyjaśniliśmy, jaka jest różnica między udarem a wylewem, czym się różni ten pierwszy od drugiego. Należy jednak mieć świadomość tego, że także udar niedokrwienny może mieć dwojaką postać. Lekarze zwracają uwagę na to, że częstym przypadkiem jest mikro udar u starszej osoby. Określeniem „mikroudaru” nazywamy sytuację, w której dochodzi do tymczasowej niedrożności tętnicy, która po krótkim czasie mija w sposób naturalny, nie zostawiając skutków ubocznych.
Czym charakteryzuje się takie lekki udar? Objawy, które występują najczęściej to niedowład kończyn oraz osłabienie siły mięśniowej po prawej lub lewej stronie, mimowolne ruchy, zaburzenia czucia, upośledzenia ruchomości gałek ocznych i zaburzenia widzenia. Objawy zazwyczaj ustępują w czasie do godziny, a wystąpienie udaru potwierdza badanie rezonansem magnetycznym.
Drugi udar u starszej osoby
Chociaż zazwyczaj dość szybko mija lekki udar, objawy nie mogą zostać zignorowane. Zdarza się, że jest on sygnałem ostrzegawczym i w ciągu następnych kilkunastu-kilkudziesięciu godzin występuje drugi udar – znacznie poważniejszy. Dlatego mikro udar zawsze powinien zostać skonsultowany z lekarzem.
Drugi udar u starszej osoby może objawiać się w podobny sposób, co mikro udar, a poza tym mogą występować inne objawy, których nasilenie zależy od tego, jaki obszar mózgu uległ niedokrwieniu. Najczęstsze objawy, które łatwo zauważyć u drugiej osoby, to paraliż lub drętwienie twarzy, niedowład rąk i nóg z prawej lub lewej strony, kłopoty z chodzeniem oraz zaburzenia mowy. Osoba dotknięta udarem może też się skarżyć na bóle głowy i problemy ze wzrokiem.
Jak wygląda wylew?
Jak wygląda wylew? Jest to udar krwotoczny, który stanowi około 20% wszystkich przypadków udarów mózgu. W tej sytuacji dochodzi do pęknięcia tętnicy mózgowej, co skutkuje wylaniem się krwi poza naczynie krwionośne. Udary krwotoczne są zazwyczaj cięższe niż niedokrwienne, ponieważ wylanie się krwi poza tętnicę nie tylko doprowadza do niedokrwienia konkretnego obszaru mózgu, ale też niszczy okoliczną tkankę nerwową i powoduje wzrost ciśnienia wewnątrz czaski.
Stan przed wylewem i objawy wylewu u starszej osoby
Niestety, dużym problemem wszystkich udarów mózgu jest fakt, że pojawiają się niespodziewanie. Stan przed wylewem czy udarem niedokrwiennym może zatem zupełnie nie wskazywać na to, że dojdzie do zaburzenia czynności mózgu.
Objawy wylewu u starszej osoby mogą przypominać te, które występują przy udarze niedokrwiennym: paraliż twarzy i kończyn górnych oraz dolnych, problemy z mową, rozumieniem i wzrokiem. Należy też zwrócić uwagę na symptomy, na które może się skarżyć podopieczny: silne bóle głowy, zaburzenia akcji serca, oddechu i ciśnienia tętniczego. Stan przed wylewem może też wywoływać nudności i wymioty oraz utratę przytomności.
Co zrobić, gdy są widoczne objawy udaru lub wylewu u starszej osoby?
Zarówno udar niedokrwienny, jak i wylew to stosunkowo często występujące choroby wieku starczego. Z tego względu, niezależnie od tego, czy opiekujemy się rodzicem, dziadkiem lub babcią, czy seniorem w Niemczech, powinniśmy wiedzieć, jak reagować na tego typu sytuacje.
Jeżeli widzisz objawy udaru u starszej osoby, zastosuj się do poniższych wskazówek:
- ułóż seniora w pozycji leżącej z tułowiem uniesionym na wysokość 30-40 cm;
- nie podawaj żywności, napojów czy leków;
- wezwij służby ratownictwa medycznego;
- jeżeli poszkodowana osoba straciła przytomność, zbadaj ją, a jeśli nie oddycha, rozpocznij resuscytację;
- pozostań przy poszkodowanym do czasu przyjazdu pogotowia.
Pamiętaj, że w odniesieniu do udarów niedokrwiennych i krwotocznych często mówi się o tak zwanej „złotej godzinie”. To właśnie w czasie 60 minut należy udzielić pomocy medycznej, by uszkodzenia mózgu były jak najmniejsze.
Czym się różni wylew od udaru – podsumowanie
Wiesz już, czym się różni wylew od udaru. W ramach podsumowania przypomnijmy zatem, że pomocy poszkodowanemu należy udzielić zawsze – niezależnie od tego, czy znajdujemy się w Polsce, czy w Niemczech.
W Polsce pogotowie ratunkowe można wezwać, dzwoniąc pod numer 999 lub 112.
Osoby pracujące jako opiekunka osób starszych w Niemczech mogą natomiast dzwonić pod numer 112, który jest ogólnym europejskim numerem alarmowym, lub 116117. Jest to numer służby medycznej na telefon (Ärztlicher Bereitschaftsdienst), który jest dostępny także w weekendy i wtedy, gdy lekarze nie pracują. Można na niego dzwonić również w nagłych wypadkach.
Źródła:
https://www.mp.pl/pacjent/udar/udar-mozgu/136033,udar-mozgu-jak-udzielic-pomocy
https://www.gov.pl/web/wsse-warszawa/swiatowy-dzien-udaru-mozgu
https://www.mp.pl/pacjent/udar/udar-mozgu/135796,udar-mozgu
https://akademia.nfz.gov.pl/profilaktyka/rozpoznaj-udar-mozgu/
