Trudności z chodzeniem u osoby starszej to zjawisko występujące powszechnie, przez co często uznawane za efekt naturalnego starzenia się ludzkiego organizmu. Warto jednak mieć świadomość tego, że zaburzenia równowagi nie tylko mogą być znakiem upływającego czasu, ale też świadczyć o poważnych schorzeniach. Jakie zatem są najczęstsze przyczyny problemów z chodzeniem i czy są ćwiczenia na równowagę dla osób starszych, które pomagają sobie z nimi poradzić? Na te pytania odpowiadamy w poniższym artykule.
Problem z chodzeniem u starszej osoby przyczyną urazów
Jak podaje Ministerstwo Zdrowia, urazy osób po 60. roku życia w większości związane są z upadkami – szacuje się, że każdego roku na świecie dochodzi do ponad 37 mln upadków. Przyczyny upadków są rzecz jasna różne (mogą one wynikać np. z niedopasowania obuwia do powierzchni podłogi czy słabego oświetlenia), jednak często odpowiadają za nie problemy z chodzeniem w starszym wieku.
Nie ma w tym nic dziwnego. Sam chód jest czynnością bardzo złożoną, w którą zaangażowane są różne części ludzkiego ciała. Utrzymanie równowagi jest uzależnione od prawidłowej pracy:
- wzroku – w starszym wieku pogarsza się ostrość widzenia i wrażliwość na kontrast;
- mięśni nóg – mięśnie zmniejszają się wraz z wiekiem, u osób starszych mięśnie nóg są słabsze o ok. 30-40%;
- stawów – w starszym wieku mogą pojawić się zwyrodnienia stawów i inne dolegliwości, a to one wpływają na ruchomość ciała i możliwość poruszania się;
- układu sercowo-naczyniowego – zaburzenia równowagi u osób starszych mogą też być związane ze zmianami ciśnienia tętniczego we krwi, np. podczas gwałtownej zmiany pozycji.
Zaburzenia chodu u osób starszych mogą też być związane z nieprawidłową pracą narządu zmysłu równowagi, który mieści się w błędniku błoniastym w uchu wewnętrznym. Odpowiada on za utrzymanie prawidłowej postawy i koordynację przy poruszaniu się.
Zaburzenia równowagi u osób starszych – rodzaje i przyczyny
Problem z chodzeniem u osoby starszej może mieć różną postać i może mieć różne przyczyny. Przykładowe, często występujące zaburzenia chodzenia u osób starszych, to między innymi:
- chód koszący – pacjent ma wyprostowaną nogę w stawie kolanowym, co powoduje, że przy chodzie zataczają nogą półkola, przypominające koszenie siana;
- chód tylnosznurowy – czyli inaczej ataktyczny. Senior kroki stawia bardzo niepewnie i są one nierówne. Przemieszczeniu się często towarzyszy patrzenie na stopy, co związane jest z zaburzeniami proprioceptywnymi i brakiem świadomości położenia kończyn;
- chód kaczkowaty – podczas chodu widoczne jest wyraźne chwianie się na boki;
- chód parkinsonowski – starsza osoba nie może chodzić naturalnie z powodu choroby Parkinsona. Schorzenie to cechuje się powolnym stawianiem drobnych kroczków, pochyloną sylwetką oraz brakiem balansowania górnych kończyn.
Zaburzeń chodu jest oczywiście więcej (m.in. chód móżdżkowy czy koguci), co związane jest z tym, że przyczyny zaburzenia równowagi u osób starszych mogą być bardzo różne. Najczęstsze przyczyny, nie licząc naturalnego starzenia się organizmu ludzkiego, to na przykład choroba Parkinsona, stwardnienie rozsiane, dystrofia mięśniowa, zapalenie ścięgien i stawów w obrębie kończyn dolnych, udary mózgu, choroby zwyrodnieniowe stawów, złamania kończyn dolnych, nowotwory zlokalizowane w obrębie kości czy układu nerwowego, ale także zaburzenia i choroby psychiczne.
Co zrobić, gdy starsza osoba nie może chodzić?
Ze względu na fakt, że zaburzenia chodu mogą być spowodowane wieloma dolegliwościami o różnym podłożu, jedyną słuszną decyzją w sytuacji, gdy obserwujemy u podopiecznego lub bliskiej osoby problemy z chodzeniem, jest udanie się do lekarza.
W pierwszej kolejności należy udać się do lekarza POZ, który przeprowadzi wstępny wywiad medyczny i pokieruje dalszą diagnostyką. Może on skierować pacjenta do geriatry, laryngologa, neurologa lub kardiologa, czasem może być konieczna konsultacja fizjoterapeutyczna, a także psychiatryczna. Leczenie zaburzeń chodzenia jest uzależnione od schorzenia, które leży u podstaw choroby.
Ćwiczenia na równowagę dla osób starszych
Warto mieć świadomość tego, że w walce z zaburzeniami bardzo pomocne mogą być różnego rodzaju ćwiczenia na równowagę dla osób starszych. Ćwiczenia równoważne dla osób starszych warto wykonywać też profilaktycznie, zwiększając w ten sposób szanse na uniknięcie tego typu dolegliwości.
Ćwiczenia na równowagę dla osób starszych, które są polecane przez fizjoterapeutów, to między innymi:
- krążenia biodrami w lewo i w prawo;
- unoszenie lewego kolana do prawego łokcia, a następnie prawego kolana do lewego łokcia;
- unoszenie kolan na przemian do góry i próba utrzymania równowagi na jednej nodze;
- „bujanie się” na stopach, czyli przenoszenie środka ciężkości z palców stóp na pięty;
- utrzymywanie się na przemian na lewej i prawej nodze z jednoczesnym zamykaniem i otwieraniem oczu.
Pamiętajmy też, że choć ćwiczenia równoważne dla osób starszych są ważne, profilaktyka problemów z równowagą polega przede wszystkim na regularnej aktywności fizycznej. Na poruszanie się pozytywnie wpływa też joga dla seniorów czy rehabilitacja przeprowadzana przez fizjoterapeutę.
https://pacjent.gov.pl/zapobiegaj/urazy-i-upadki-osob-starszych
